Wat is Plan S?
Plan S werd in september 2018 gelanceerd door cOAlition S, een consortium van nationale onderzoeksinstellingen- en financiers uit twaalf Europese landen, met als belangrijkste doel de transitie naar onmiddellijke Open Access te versnellen. Alle onderzoekers die sinds 2021 gefinancierd worden door een organisatie die Plan S ondersteunt, dienen de publicaties die voortkomen uit hun Plan S gefinancierd onderzoek meteen in Open Access beschikbaar te stellen (dus zonder embargo) én onder een vrije licentie.
Lees meer over de principes van Plan S op de website van cOAlition S.
Waarom is Plan S gelanceerd?
De gedachte achter Plan S is dat je pas optimaal aan wetenschap kan doen als onderzoeksresultaten open beschikbaar worden gesteld aan de gemeenschap, zodat ze kunnen worden onderworpen aan de toetsing en controle van andere wetenschappers, en er maximaal voortgebouwd kan worden op eerder onderzoek. Het abonnementsmodel voor wetenschappelijk publiceren, waarbij een aanzienlijk deel van de publicaties achter een betaalmuur zit, is niet meer verantwoord en vormt een fundamentele belemmering voor de wetenschap en voor de bredere samenleving.
Op welke publicatietypes is Plan S van toepassing?
Alle peerreviewede wetenschappelijke publicaties van eender welk type vallen onder Plan S. De richtlijnen voor monografieën en boekhoofdstukken zijn echter nog niet gespecificeerd.
Daarnaast moedigt cOAlition S aan om onderzoeksdata en andere onderzoeksoutput “zo open mogelijk en zo gesloten als nodig” openbaar te maken.
Voor wie geldt Plan S?
Plan S is van toepassing op alle onderzoekers die sinds 2021 gefinancierd worden door een organisatie die Plan S ondersteunt.
Het geldt nog niet voor FWO en ERC, maar wel voor Horizon Europe.
Hoe kan ik voldoen aan de vereisten van Plan S?
Op dit moment is Plan S enkel van toepassing op tijdschriftartikels. Indien deze voortkomen uit onderzoek dat na 1 januari 2021 gefinancierd werd door een onderzoeksfinancier die Plan S onderschrijft, dienen ze meteen (zonder embargo) in Open Access en onder een vrije licentie beschikbaar te worden gemaakt. Dat kan op verschillende manieren:
- Raadpleeg de Journal Checker Tool, een webgebaseerde tool die onderzoekers advies geeft over hoe ze kunnen voldoen aan het Plan S-georiënteerde Open Access beleid van hun funder wanneer ze in het door hen gekozen tijdschrift willen publiceren. Indien je het tijdschrift waarin je wenst te publiceren niet terugvindt via de Journal Checker Tool, kies dan voor één van de hierna vermelde opties.
- Publiceer in een Open Access tijdschrift of via een Open Access platform dat opgenomen is in de Directory of Open Access Journals (DOAJ).
- Publiceer in een tijdschrift met abonnementsmodel en deponeer tenminste de auteursversie (of de gepubliceerde versie indien mogelijk) van je publicatie in een Open Access repository die in lijn is met Plan S (zoals de UHasselt Document Server), zonder embargo en met vermelding van een vrije licentie. Omdat de meeste uitgevers standaard een embargo opleggen, kan je om dit te overrulen gebruik maken van de door cOAlition S voorgestelde rights retention strategy. Concreet volg je de volgende stappen:
- Voeg de volgende tekst toe aan de coverpagina of in de acknowledgements van je auteursversie vooraleer je deze indient bij je tijdschrift naar keuze: “This research was funded, in whole or in part, by [Organisation Name, Grant #]. A CC BY or equivalent licence is applied to [the AAM / the VoR] arising from this submission, in accordance with the grant’s open access conditions". Met AAM wordt het Author Accepted Manuscript bedoeld, wat neerkomt op de auteursversie van je publicatie. VoR staat voor Version of Record, dit is de finaal gepubliceerde versie van je artikel.
- Van zodra je artikel aanvaard is voor publicatie, deponeer je je auteursversie in een publieke repository zoals de UHasselt Document Server.
Indien je uitgever niet akkoord gaat met bovenstaande werkwijze, neem dan contact op met je funder.
- Publiceer in een hybride tijdschrift dat onder een transformative agreement valt. Met dit laatste engageert de uitgever zich om het tijdschrift in de nabije toekomst te transfomeren naar een volledig Open Access tijdschrift.